برخی افراد پس از انجام عمل بینی با مشکلاتی مانند آلرژی بعد از جراحی بینی مواجه می‌شوند. این عارضه ممکن است بنا به دلایلی از جمله ژنتیک، شرایط محیط و غیره رخ دهد و علائم آزار دهنده‌ای مانند عطسه و سرفه و خارش ایجاد کند. در این مقاله، به صورت کامل درباره‌ی آلرژی بعد از جراحی بینی، علل آن، علائم و راه‌های پیشگیری قبل از ابتلا و درمان این حساسیت آزار دهنده بعد از عمل زیبایی بینی صحبت خواهیم کرد.
آلرژی بینی یا رینیت آلرژیک (Allergic Rhinitis) چیست؟
آلرژی بینی، که به آن رینیت آلرژیک نیز گفته می‌شود، یک واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به مواد حساسیت زا (آلرژن‌ها) مثل گرده گیاهان، گرد و غبار، موی حیوانات یا کپک است. در این شرایط، غشاهای مخاطی بینی ملتهب شده و علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی و خارش ایجاد می‌شود.
رینیت آلرژیک به دو نوع فصلی (مرتبط با تغییر فصل) و دائمی (طول سال) تقسیم می‌شود. افرادی که به آلرژی مبتلا هستند، ممکن است بعد از جراحی بینی حساسیت بیشتری در ناحیه بینی احساس کنند یا آلرژی آن‌ها به کلی درمان شود، چرا که جراحی می‌تواند ساختار داخلی بینی و پاسخ‌های بافتی را تغییر دهد.
علت ایجاد آلرژی بعد از جراحی بینی
آلرژی بعد از جراحی بینی می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. در ادامه به مهم ترین عوامل موثر اشاره می‌کنیم:
ژنتیک
وراثت نقش بسیار مهمی در بروز آلرژی ایفا می‌کند. افرادی که در خانواده‌شان سابقه آلرژی، آسم یا اگزما وجود دارد، بیشتر در معرض ابتلا به رینیت آلرژیک پس از جراحی بینی قرار دارند. اگر یکی از والدین به آلرژی مبتلا باشد، احتمال انتقال این ویژگی به فرزندان حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد است و اگر هر دو والدین آلرژیک باشند، این احتمال به ۷۰ درصد می‌رسد.
سیستم ایمنی
اختلال در عملکرد سیستم ایمنی می‌تواند پس از جراحی بینی زمینه‌ی بروز آلرژی را فراهم کند. در برخی موارد، بدن فرد پس از عمل، نسبت به مواد بدون ضرر واکنش التهابی شدید نشان می‌دهد. ضعف یا بیش فعالی سیستم ایمنی در پاسخ به آلرژن‌ها ممکن است باعث بروز علائم آلرژیک بعد از جراحی شود.
سن فرد
سن نیز بر شدت آلرژی بعد از جراحی بینی تاثیر می‌گذارد. عموما نوجوانان و افراد جوان، سیستم ایمنی فعال تری دارند و بیشتر در معرض واکنش‌های آلرژیک قرار می‌گیرند. از سوی دیگر، با افزایش سن، واکنش‌های ایمنی ممکن است کمی کاهش یابد اما همچنان احتمال بروز آلرژی وجود دارد.
شرایط محیطی
محیط زندگی نقش پررنگی در بروز آلرژی بعد از جراحی دارد. زندگی در مناطقی با آلودگی هوا، گرده‌ی زیاد گیاهان یا وجود مواد حساسیت زا در محیط (مانند قارچ‌ها یا حیوانات خانگی) می‌تواند باعث تحریک بیشتر بینی جراحی شده و افزایش احتمال واکنش‌های آلرژیک شود.
استفاده بی رویه از آنتی بیوتیک‌ها
مصرف زیاد آنتی بیوتیک‌ها، به خصوص در دوران کودکی یا بعد از جراحی، می‌تواند باعث بر هم خوردن تعادل طبیعی میکروبی بدن و تضعیف سیستم ایمنی شود. این اختلال ممکن است بدن را مستعد ابتلا به انواع حساسیت‌ها کند، از جمله بوجود آمدن آلرژی بعد از جراحی بینی.
بیشتر بخوانید: جراحی ترمیمی بینی؛ فرصتی برای بازآفرینی زیبایی و عملکرد
علائم آلرژی بعد از جراحی بینی
علائم آلرژی بعد از جراحی بینی عمدتا مشابه علائم آلرژی کلاسیک هستند اما ممکن است شدت بیشتری داشته باشند. این علائم عبارتند از:
- عطسه‌های مکرر
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- احساس خارش در بینی، چشم‌ها یا گلو
- تورم یا التهاب در مخاط بینی
- سرفه‌های مداوم
- احساس فشار در سینوس‌ها
- قرمزی و آبریزش چشم‌ها
- کاهش بویایی یا اختلال در حس چشایی
در برخی افراد، این علائم ممکن است باعث نگرانی شود و به اشتباه تصور کنند که جراحی‌شان ناموفق بوده یا عفونت ایجاد شده است. در حالی که در بسیاری از موارد، این نشانه‌ها مربوط به واکنش آلرژیک و قابل کنترل هستند.
پیشگیری از آلرژی بعد از جراحی بینی
اگرچه نمی‌توان همیشه از بروز آلرژی بعد از جراحی بینی جلوگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال آن را به حداقل رساند:
- مشاوره قبل از جراحی: اگر سابقه‌ی آلرژی دارید، حتما پیش از عمل با جراح خود مشورت کنید. او ممکن است اقدامات پیشگیرانه را پیشنهاد کند.
- مراقبت‌های محیطی: دوری از مواد آلرژن مثل گرد و غبار، حیوانات خانگی، و آلودگی‌های محیطی بعد از عمل بسیار مهم است.
- استفاده از داروهای ضد آلرژی: پزشکی متخصص مانند دکتر مهران صالحیان ممکن است داروهایی مانند آنتی هیستامین‌ها یا اسپری‌های بینی کورتونی برای کنترل علائم تجویز کند.
- رعایت بهداشت بینی: شستشوی مرتب بینی با سرم فیزیولوژیک می‌تواند آلرژن‌ها را از مخاط بینی پاک کرده و التهاب را کاهش دهد و باعث پیشگیری از آلرژی بعد از جراحی بینی شود.
- تقویت سیستم ایمنی: تغذیه سالم، استراحت کافی، و مصرف ویتامین‌هایی مانند ویتامین C و D می‌تواند کمک کند بدن بهتر با عوامل آلرژیک مقابله کند.
سوالات متداول
در برخی موارد، اصلاح ساختار داخلی بینی در جراحی (مثلا در صورت اصلاح انحراف تیغه بینی یا کوچک کردن شاخک‌های بینی) می‌تواند علائم آلرژی را کاهش دهد. اما باید توجه داشت که جراحی بینی درمان قطعی آلرژی نیست و در برخی افراد ممکن است همچنان نیاز به درمان دارویی وجود داشته باشد.
البته که افراد مبتلا به آلرژی می‌توانند جراحی بینی انجام دهند. با این حال، بسیار مهم است که قبل از عمل، وضعیت آلرژی آن‌ها به طور کامل بررسی شود. جراح ممکن است پیش از عمل اقدامات خاصی برای کنترل بهتر آلرژی توصیه کند یا داروهایی برای مدیریت علائم بعد از جراحی تجویز نماید. در برخی موارد، ممکن است نیاز باشد که عمل جراحی به تعویق بیفتد تا وضعیت آلرژی بهتر کنترل شود.