جراحی انکوپلاستی (Oncoplastic Surgery) یکی از روش‌های نوین و ترکیبی در درمان سرطان سینه است که هدف آن، برداشتن تومورهای سرطانی سینه همراه با حفظ ظاهر طبیعی پستان می‌باشد. این روش با ادغام تکنیک‌های جراحی سرطان و جراحی زیبایی، تحولی بزرگ در درمان و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان ایجاد کرده است. در ادامه به معرفی کامل این نوع جراحی، مزایا، کاربردها، عوارض احتمالی، مراحل انجام آن و دیگر نکات مهم در مورد انکوپلاستی خواهیم پرداخت.
آنکوپلاستی چیست؟
انکوپلاستی(Oncoplasty) یک روش جراحی ترکیبی است که در آن بافت‌های سرطانی پستان با حفظ حداکثری فرم و ساختار ظاهری سینه برداشته می‌شوند. این تکنیک توسط جراحان سرطان و زیبایی به صورت هم زمان یا با همکاری یکدیگر انجام می‌شود. برخلاف روش‌های سنتی که تمرکز صرف بر برداشتن تومور دارند، در انکوپلاستی زیبایی پستان نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. این جراحی عمدتا برای زنانی به‌کار می‌رود که تمایل دارند پس از درمان سرطان، فرم طبیعی سینه خود را حفظ کرده یا اصلاح کنند.
مزایای انجام انکوپلاستی
انکوپلاستی نسبت به جراحی‌های سنتی مزایای قابل توجهی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ زیبایی سینه و کاهش نیاز به جراحی ترمیمی در آینده
- برداشت کامل و ایمن تومورهای سرطانی با حفظ حاشیه ایمنی مناسب
- افزایش رضایت روانی و کیفیت زندگی بیمار بعد از عمل
- کاهش دفورمیتی و ناهنجاری‌های ظاهری پستان
- کاهش نیاز به ماستکتومی (برداشتن کامل سینه) در بسیاری از موارد
کاربردهای عمل انکوپلاستی
انکوپلاستی می‌تواند در شرایط و مراحل مختلف سرطان پستان به کار رود، از جمله:
- سرطان‌های مرحله اولیه سینه که امکان حفظ بافت سینه وجود دارد
- تومورهای خوش خیم بزرگ که ظاهر سینه را تحت تاثیر قرار داده‌اند
- برداشتن بافت‌های مشکوک همراه با بازسازی فوری پستان
- اصلاح بد شکلی‌های باقی مانده از جراحی‌های قبلی سینه
همچنین انکوپلاستی می‌تواند همزمان با برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل و سایر اقدامات درمانی صورت گیرد.
بیشتر بدانید: جراحی لیفت سینه؛ درمان افتادگی سینه
عوارض احتمالی عمل انکوپلاستی
مانند هر جراحی دیگر، آنکوپلاستی نیز ممکن است با برخی عوارض همراه باشد، هرچند این عوارض در صورت انتخاب جراح مجرب و رعایت مراقبت‌های پس از عمل، به حداقل می‌رسند. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:
- عفونت یا خونریزی محل جراحی
- تاخیر در ترمیم زخم‌ها
- عدم تقارن پستان‌ها پس از جراحی
- نکروز (مرگ بافتی) نوک سینه در برخی موارد
- احساس بی حسی یا تغییر حس در ناحیه پستان
توجه به مراقبت‌های پس از عمل و حضور منظم در جلسات پیگیری، نقش مهمی در کاهش این عوارض دارد.
مراحل انجام جراحی انکوپلاستی
مراحل انجام انکوپلاستی به شرح زیر است:
- ارزیابی دقیق بیمار: شامل معاینه بالینی، ماموگرافی، MRI و نمونه برداری از توده
- تنظیم برنامه جراحی توسط تیم پزشکی شامل انکولوژیست و جراح پلاستیک
- بیهوشی عمومی و آغاز عمل جراحی
- برداشت توده سرطانی همراه با بخشی از بافت سالم اطراف آن (برای اطمینان از حذف کامل سرطان)
- بازسازی فوری سینه با استفاده از تکنیک‌های جراحی پلاستیک (مانند جا به جایی بافت‌های داخلی یا کاهش سینه)
- در صورت نیاز، نمونه برداری از غدد لنفاوی
- بخیه زدن و بانداژ محل جراحی
مدت زمان جراحی اصولا ۲ تا ۴ ساعت است و بستگی به وسعت عمل و نوع بازسازی دارد.
چه افرادی کاندید انجام جراحی انکوپلاستی هستند؟
افرادی که شرایط زیر را داشته باشند، گزینه مناسبی برای جراحی انکوپلاستی محسوب می‌شوند:
- زنان مبتلا به سرطان پستان در مرحله ۱ یا ۲ بیماری
- زنانی با توده‌های خوش خیم بزرگ یا بد فرمی قبلی در سینه
- افرادی که مایل به حفظ ظاهر طبیعی پستان پس از جراحی هستند
- بیماران با اندازه سینه مناسب برای جراحی حفظ پستان (تومور در مقایسه با سایز سینه کوچک باشد)
- افرادی که سلامت عمومی آن‌ها اجازه انجام جراحی را می‌دهد
در عین حال، بیمارانی که تومورهای بسیار پیشرفته یا منتشر دارند ممکن است گزینه مناسبی برای این روش نباشند.
بیشتر بدانید: جراحی بازسازی سینه بعد از تخلیه
مزیت انکوپلاستی نسبت به روش‌های قدیمی
در گذشته، بیشتر بیماران مبتلا به سرطان پستان تحت جراحی ماستکتومی قرار می‌گرفتند که به معنای برداشتن کامل سینه بود. این روش هر چند موثر در کنترل سرطان بود، اما اثرات منفی جسمی و روحی بسیاری برای بیماران به دنبال داشت.
مزایای جراحی انکوپلاستی نسبت به روش‌های سنتی عبارتند از:
- حفظ پستان و زیبایی آن بدون کاهش اثربخشی درمانی
- بهبود سلامت روانی بیمار پس از درمان سرطان
- کاهش دفورمیتی‌های ناشی از جراحی
- کاهش نیاز به جراحی‌های ترمیمی بعدی
- افزایش اعتماد به نفس بیمار در ادامه مسیر درمان
آنکوپلاستی پیشگیرانه چیست؟
آنکوپلاستی پیشگیرانه نوعی جراحی است که پیش از بروز سرطان سینه و با هدف کاهش ریسک ابتلا در آینده انجام می‌شود. این نوع جراحی بیشتر برای زنانی که دارای جهش ژنتیکی BRCA1 یا BRCA2 هستند، توصیه می‌شود.
در این حالت ممکن است پزشک متخصص جراحی پلاستیک دکتر مهران صالحیان بخشی از بافت پستان یا تمام آن را برداشته و به صورت همزمان از روش‌های بازسازی یا زیبایی استفاده کند. این اقدام می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را تا حدود ۹۰ درصد کاهش دهد.
سوالات متداول
چقدر احتمال دارد که بعد از انکوپلاستی سرطان بازگردد؟
جراحی انکوپلاستی یک روش درمانی مطمئن است و در صورت انتخاب درست بیمار و انجام دقیق جراحی، خطر بازگشت سرطان تفاوتی با سایر روش‌های استاندارد ندارد. در واقع، تحقیقات نشان داده‌اند که انکوپلاستی از نظر اثربخشی در حذف سلول‌های سرطانی با ماستکتومی رقابت می‌کند.
بازگشت سرطان بیشتر به ویژگی‌های بیولوژیکی تومور، وضعیت ژنتیکی بیمار، و رعایت پروتکل‌های پیگیری پس از جراحی بستگی دارد. پیروی دقیق از درمان‌های مکمل نقش مهمی در کاهش ریسک عود بیماری دارد.
آیا امکان شیردهی پس از انکوپلاستی وجود دارد؟
در صورتی که نوک سینه و غدد شیردهی حفظ شوند و وسعت جراحی کم باشد، احتمال شیردهی وجود دارد، اما در اغلب موارد، به دلیل برداشتن بخشی از بافت‌های داخلی پستان، امکان شیردهی کاهش می‌یابد.
دوره نقاهت بعد از جراحی انکوپلاستی چقدر است؟
بسته به وسعت جراحی انکوپلاستی، وضعیت عمومی بدن و نحوه بازسازی پستان، دوره نقاهت بین ۲ تا ۶ هفته متغیر است. بسیاری از بیماران می‌توانند ظرف دو هفته به فعالیت‌های روزمره بازگردند، البته انجام فعالیت‌های سنگین باید با نظر پزشک انجام شود.
نتیجه‌گیری
جراحی انکوپلاستی، تلفیقی از درمان و بازسازی زیبایی است که انقلابی در جراحی سرطان پستان ایجاد کرده است. این روش نه تنها به درمان موثر سرطان کمک می‌کند، بلکه با حفظ ظاهر سینه، کیفیت زندگی بیماران را نیز بهبود می‌بخشد. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان کاندید این جراحی هستید، مشورت با تیمی تخصصی از جراحان زیبایی و پلاستیک می‌تواند بهترین نتیجه را برایتان به ارمغان آورد.